[1213] • JUAN PABLO II (1978-2005) • UNIDAD, ESTABILIDAD Y FIDELIDAD DE LA FAMILIA
De la Homilía ante la Basílica del Sagrado Corazón, en Koekelberg (Bruselas), 19 mayo 1985
1985 05 19 0005
5. “Que sean uno, como nosotros”.
La unidad heredada de Cristo alcanza su primera realización en el matrimonio y la familia, en esa Iglesia que es el hogar.
Tal es el plan del Creador desde el origen: “El hombre se unirá a su mujer y serán los dos una sola carne” (Gén 2, 24). Tal es asimismo el destino de los hombres y mujeres rescatados por Jesucristo: la unión sacramental de los esposos se hace signo del amor pleno de Cristo a su Iglesia, de su unión indisoluble con ella. “Es grande este misterio” (cfr. Ef 5, 32). Este don recíproco de los cónyuges estará inspirado por un amor humano total, fiel, exclusivo y abierto a nuevas vidas (cfr. Humanae vitae, 9). Los esposos cristianos tendrán gran interés siempre en meditar sobre el designio de Dios acerca del matrimonio y la familia, y en responder a lo que Dios espera de ellos respecto de sus relaciones interpersonales, transmisión de la vida, castidad conyugal, educación de los hijos y participación en el desarrollo de la sociedad, de acuerdo con la doctrina de la Iglesia que les recordé en la Exhortación Apostólica Familiaris consortio, haciéndome eco de lo que habían dicho los obispos del mundo entero en el Sínodo de 1980.
Me da alegría, por tanto, dirigirme especialmente a vosotros, amados esposos y padres que habéis venido en familia a esta Eucaristía. Por la enseñanza de la Iglesia y por experiencia propia sabéis lo que exige la reiteración diaria del amor conyugal y paterno. Cada día asume una faz concreta en sentimientos y actos en los que la carne es apoyo y expresión de la unidad en el espíritu; supone sobre todo atención delicada hacia el otro, actitud de reconocimiento por lo que es y lo que os aporta, voluntad de desarrollar en él lo mejor que tiene, compartir gozos y pruebas desterrando de continuo egoísmos y orgullos, tiempo dedicado a dialogar con franqueza sobre todo lo que os interesa, compartir el “pan” de cada día y, en caso de necesidad, perdonar como lo pedimos en el “Padre nuestro”. Con estas condiciones vuestro amor os colma de alegría y se irradia en el hogar y fuera de éste.
Sobre todo no olvidéis jamás que vuestra unidad, fidelidad e irradiación de vuestro amor son gracias que vienen de Dios, del seno de la Trinidad. El sacramento del matrimonio os permite alcanzar esto constantemente. Pero es preciso que pidáis con frecuencia a Dios, que es Amor, ayuda para manteneros en el amor (cfr. 1 Jn 4, 16). ¡Qué fuerza, qué testimonio cuando tenéis la sencillez de orar en familia padres e hijos! Juntos ante el Padre, ante el Salvador, toda vuestra vida puede redescubrir claridad y gozo. Entonces, la familia merece de verdad el nombre de Iglesia doméstica.
1985 05 19 0006
6. “Padre: guárdalos en tu nombre”.
Esta oración de Jesús por los discípulos, ¿no es la de los padres por sus hijos?
Vuestro profundo amor de cónyuges “en la Verdad” y el amor de los dos a vuestros hijos es para éstos el primer libro en el que leen el amor de Dios. Esta lectura les queda grabada para siempre en la memoria del corazón y les dispone a aceptar libremente la Revelación de la ternura de Dios.
Claro está que en nuestros días no resulta tarea fácil la solidaridad familiar. Los hijos que habéis llamado a la vida y a los que habéis dado lo mejor de vosotros mismos, a veces eligen, influenciados por una sociedad que tiene sus valores y contravalores, otros caminos, y ojalá sea por poco tiempo; esperémoslo. Para vosotros son momentos de sufrimiento y también de fidelidad profunda. Con vosotros pido como Jesús: “Padre: no ruego que los retires del mundo, sino que los guardes del mal” (Jn 17, 15).
Las familias cristianas siguen siendo espacio privilegiado para la transmisión del Evangelio no sólo a los hijos, sino también a los vecinos y a la comunidad eclesial entera. Pueden ofrecer una casa de acogida a cuantos tienen penas, a niños que no reciben bastante amor en su hogar, a jóvenes que desean profundizar en la fe para prepararse a la confirmación o al matrimonio. En las familias cristianas los jóvenes aprenden también del ejemplo de sus padres a dedicarse a los demás, tanto en la parroquia como en los otros ambientes donde se hallan presentes.
Queridos padres: Quizá os ha impresionado el modo en que propone Pedro, en la primera lectura de esta celebración, elegir a un nuevo “testigo de la resurrección de Jesús”, a un nuevo Apóstol (Act 1, 22). Esta elección la preparan con la oración.
“Señor, Tú penetras el corazón de todos; muéstranos a cuál has elegido” (Act 1, 24).
El Señor conoce el corazón de los jóvenes de hoy. Conoce asimismo su generosidad, frenada a veces por los adultos. Conoce igualmente el corazón de vuestros hijos. Orad para que lleguen a descubrir su vocación y dad gracias si escogen el camino del Evangelio.
Y vosotros, queridos niños, lo más bello que podéis pedir a vuestros padres es lo que rogaban los Apóstoles a Jesús: “Enséñanos a orar”.
Por otra parte, alegraos si vuestros padres hacen mucho por otras personas, incluso si su dedicación os priva algunas tardes de su presencia en casa. Y vosotros, tratad de ser cada día más fraternos entre vosotros, en la familia. E intentad desde ahora conseguir que vuestra vida esté al servicio de los demás. También son para vosotros estas palabras de Jesús “Como Tú me enviaste al mundo, así los envío Yo también”.
[DP (1985), 154]
1985 05 19 0005
5. “Opdat zij één mogen zijn zoals wij”.
De eenheid die Christus schenkt vindt haar eerste verwezenlijking in het huwelijk en het gezin: in de Huiskerk, de Kerk die thuis begint.
Dit ligt vanaf het begin besloten in het plan van de Schepper: “De man zal zich binden aan zijn vrouw en deze twee zullen worden één vlees” (15). Dit is eveneens de bestemming van de mannen en vrouwen die door Jezus Christus vrijgekocht zijn: de sacramentele verbondenheid van de echtgenoten wordt het teken van Jezus’ volkomen liefde voor zijn Kerk, van zijn onverbreekbare verbondenheid met haar. “Dit geheim heeft een diepe zin” (16). De wederzijdse zelfgave van de partners voor het leven, zal bezield worden door een menselijke liefde die totaal is, trouw en exclusief, en die ontvankelijk is voor nieuwe levens (17). De christelijke echtgenoten zullen het altijd ter harte nemen Gods bedoeling over het huwelijk en het gezin te overwegen en te leven in overeenstemming met hetgeen God van hen verwacht op het vlak van hun wederzijdse persoonlijke betrekkingen, van het doorgeven van het leven, van de echtelijke kuisheid, van de opvoeding van de kinderen en van hun deelname aan de ontwikkeling van de maatschappij, volgens de leer van de Kerk, die ik tot hun intentie in herinnering bracht in de apostolische exhortatie “Familiaris Consortio”, in echo op hetgeen de bisschoppen van de hele wereld uitgesproken hadden op de Synode van 1980.
Ik ben dus gelukking mij in het bijzonder tot u te richten, dierbare echtgenoten en ouders, die in familieverband naar deze Eucharistie zijt gekomen. Gij weet, uit de leer van de Kerk en uit uw ervaring, al wat er nodig is om uw liefde van echtgenoten en ouders dagelijks te hernieuwen. Elke dag krijgt zij een concreet gezicht in de gevoelens en in de daden waardoor het lichaam de eenheid van geest draagt en tot uitdrukking brengt. Zij veronderstelt met name:
–Fijngevoelige aandacht voor de andere.
–Dankbaarheid voor wat de andere is en voor wat hij u schenkt.
–De wil om het beste in hem te doen openbloeien.
–Het samen delen van vreugde en beproevingen, terwijl gij voortdurend egoïsme en hoogmoed uit uw leven bant.
–De tijd die gij elkaar gunt voor een vrijmoedig gesprek over alles wat u ter harte gaat.
–Het delen van het dagelijks “brood”.
–En waar nodig, de vergiffenis, zoals we het vragen in het “Onze Vader”.
Op die manier vervult uw liefde u met grote vreugde, en vindt ze uitstraling in uw gezin en daarbuiten.
Vergeet vooral nooit dat uw eenheid, uw trouw en de uitstraling van uw liefde, genaden zijn die van God komen, uit de schoot van de Drieëenheid. Het sacrament van het huwelijk laat u toe voortdurend uit die bron te putten. Maar daarom moet gij God, die Liefde is, dikwijls bidden opdat Hij u zou helpen in die liefde te blijven (18). Wat een kracht, wat een getuigenis, wanneer gij de eenvoud hebt, in familieverband te bidden, ouders en kinderen! Wanneer gij samen zijt in aanwezigheid van de Vader, van de Redder, kan heel uw leven helderheid vinden en vreugde. Ja, echt waar, dan verdient het gezin zijn naam van Huiskerk, van Kerk die thuis begint.
15. Gen. 2, 24.
16. Cfr. Eph. 5, 32.
17. Cfr. Humanae vitae, 9 [1968 07 25/9].
18. Cfr. 1 Io. 4, 16.
1985 05 19 0006
6. “Vader, bewaar hen in uw Naam”. Is dit gebed van Jezus voor zijn leerlingen ook niet het gebed van de ouders voor hun kinderen?
Uw diepe echtelijke liefde, “in de Waarheid”, en uw gemeenschappelijke liefde voor uw kinderen, zijn voor hen het eerste boek waarin ze over Gods Liefde lezen. Deze lectuur blijft voor altijd in het geheugen van hun hart gegrift en maakt hen gereed om vrij de Openbaring van Gods innige liefde te aanvaarden.
Op onze dagen is de familiale solidariteit zeker niet altijd een gemakkelijke opgave.
Beïnvloed door een maatschappij met haar waarden en tegenwaarden, gaan de kinderen, die gij het levenslicht hebt geschonken en aan wie gij het beste van uzelf hebt gegeven, soms andere wegen, al was het maar –laat het ons hopen–, voor een korte tijd. Voor u zijn dit momenten van pijn maar ook van diepe trouw. Met u verbonden, bid ik zoals Jezus: “Vader, Ik bid niet, dat Gij hen uit de wereld wegneemt, maar dat Gij hen bewaart voor het kwaad” (19).
De christelijke gezinnen blijven bevoorrechte ruimten voor het doorgeven van het Evangelie, niet alleen aan de kinderen, maar ook aan de buurt en aan geheel de kerkgemeenschap. Ze kunnen hun huis gastvrij openstellen voor hen die onder zorgen gebukt gaan, voor de kinderen die in hun eigen thuis onvoldoende liefde ontvangen, voor de jongeren die hun geloof wensen te verdiepen als voorbereiding op hun vormsel of op hun huwelijk. In de christelijke gezinnen leren de jongeren, naar het voorbeeld van hun ouders, zich ook in te zetten voor hun medemensen, zowel in hun parochie als in andere middens waar ze aanwezig zijn.
Dierbare ouders, misschien waart u getroffen door de wijze waarop Petrus –in de eerste lezing van deze viering– voorstelt een nieuwe “getuige van Jezus’ verrijzenis” te kiezen, een nieuwe Apostel (20). Die keuze wordt in gebed voorbereid: “Gij, Heer, die aller harten kent, wijs degene aan die Gij hebt uitverkoren” (21). De Heer kent de harten van de jongeren van deze tijd. Hij kent ook hun edelmoedigheid, soms door de volwassenen afgeremd. Hij doorgrondt ook de harten van uw eigen kinderen. Bidt opdat ze hun roeping mogen ontdekken, en als ze de weg van het Evangelie kiezen, weest dankbaar!
En gij, beste kinderen, het mooiste wat gij aan uw ouders kunt vragen, is wat de Apostelen aan Jezus vroegen: “Leer ons bidden”.
Weest ook blij, wanneer uw ouders veel doen voor andere mensen, zelfs als hun inzet hen sommige avonden belet thuis te zijn bij u. Probeert met uw ouders, en onder elkaar steeds goed overeen te komen. En tracht zelf reeds van uw leven, een dienst te maken aan de anderen. Ook tot u is het woord van Jezus gericht: “Zoals de Vader mij gezonden heeft, zo zend ik u in de wereld”.
Et vous, chers enfants, ce que vous pouvez demander de plus beau à vos parents, c’est ce que les Apôtres demandaient à Jésus: “Appreneznous à prier”.
Par ailleurs, soyez heureux si vos parents font beaucoup pour d’autres gens, même si leur engagement vous prive, certains soirs, de leur présence à la maison. Vous-mêmes, essayez d’être toujours plus fraternel entre vous, en famille. Et essayez de faire déjà de votre vie un service des autres. Elle est pour vous aussi cette parole de Jésus “Comme le Père m’a envoyé, moi aussi je vous envoie dans le monde”.
[Insegnamenti GP II, 8/1, 1517-1520]
19. Io. 17, 15.
20. Act. 1, 22.
21. Ibid. 1, 24.