[0110] • INOCENCIO III, 1194-1216 • SIGNIFICACIÓN SACRAMENTAL DEL MATRIMONIO
De la Carta Debitum officii pontificalis, a Bertoldo, Obispo de Metz (Francia), 28 agosto 1206
1206 08 28 0001
[1.–][...] A tu Fraternidad determinamos responder que en la configuración del vínculo concurren dos elementos, es decir el consentimiento y la cópula carnal. El primero de los cuales significa el amor entre Dios y el alma justa, a lo que se refiere aquello que dice el Apóstol (5): “El que se une al Señor, se hace un espíritu con Él”. El otro elemento designa la unión por la carne entre Cristo y la Iglesia Santa, a lo que alude el Evangelista cuando dice: “Y el Verbo se hizo carne y habitó entre nosotros”. Por eso, el matrimonio que no ha sido consumado no sirve para designar la unión entre Cristo y la Iglesia realizada por el misterio de la encarnación, según hace notar Pablo exponiendo lo que había dicho Adán (7): “Esto sí que es hueso de mis huesos y carne de mi carne”; “Por esto dejará el hombre a su padre y a su madre y se unirá a su mujer, y serán dos en una carne”; y añade enseguida (9): “gran misterio es éste, pero yo lo aplico a Cristo y a la Iglesia”.
La razón, pues, de prohibir que el bígamo o el marido de una viuda sean promovidos a los sagrados órdenes no es otra que el defecto del sacramento [es decir, la ruptura de la plena unión indivisible de Cristo y de la Iglesia verificada en la consumación] porque entonces, ni ella es una de uno ni él es uno de una; en efecto, donde no hay consumación carnal no hay esa significación del sacramento. Por ello al que contrajo matrimonio con una mujer que quedó viuda antes de la unión carnal, dado que ni ella ni él hicieron de su carne muchas, no se le puede impedir –por eso,– que sea promovido al sacerdocio.
5. I Cor. VI, 17.
7. Gén. II, 23.
9. Cf. Ephes. V, 31.
1206 08 28 0001
[1.–][...] Nos tamen Fraternitati tuae ita duximus respondendum, quod, quum duo sint in coniugio, videlicet consensus animorum et commixtio corporum, quorum alterum significat caritatem, quae consistit in spiritu inter Deum et iustam animam, ad quod pertinet illud, quod dicit Apostolus (5): “Qui adhaeret Deo, unus spiritus est cum eo”; reliquum vero designat conformitatem, quae consistit in carne inter Christum et sanctam ecclesiam, ad quod pertinet illud, quod Evangelista testatur: “Verbum caro factum est, et habitavit in nobis”, profecto coniugium illud, quod non est commixtione corporum consummatum, non pertinet ad illud coniugium designandum, quod inter Christum et ecclesiam per incarnationis mysterium est contractum, iuxta quod Paulus exponens illud, quod dixerat Protoplastus (7); “Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro de carne mea, et propter hoc relinquet homo patrem et matrem, et adhaerebit uxori suae, et erunt duo in carne una”, statim subiungit (9): “Hoc autem dico magnum sacramentum in Christo et ecclesia”. Quum ergo propter sacramenti defectum inhibitum sit, ne bigamus aut maritus viduae praesumat ad sacros ordines promoveri, quoniam nec illa est unica unici, nec iste unus unius: profecto, ubi deficit inter huiusmodi coniuges commixtio corporum, non deest huiusmodi signaculum sacramenti. Unde is, qui mulierem ab alio viro ductam, sed minime cognitam, duxit uxorem, quia nec illa, nec ipse carnem suam divisit in plures, propter hoc impediri non debet, quin possit ad sacerdotium promoveri.
[CI 2, 147-148]
5. I Cor. VI, 17.
7. Gén. II, 23.
9. Cf. Ephes. V, 31.