[1211] • JUAN PABLO II (1978-2005) • DIFICULTADES INHERENTES A LOS MATRIMONIOS MIXTOS
Del Discurso Het is voor, a los representantes de las diversas Confesiones Cristianas en el Paushuize de Utrecht (Holanda), 13 mayo 1985
1985 05 13 0005
5. Os habéis referido en primer término a los cristianos de diferentes comunidades que han contraído matrimonio cristiano. Es vital recordar ante todo que, cuando su matrimonio es debidamente celebrado es, según la enseñanza católica, sacramental y por lo tanto un verdadero reflejo del amor de Cristo por su Esposa, la Iglesia. Es entonces una realidad santa y bendita, un signo de la presencia de Cristo en la Iglesia y en el mundo. Tales parejas están llamadas a ser “artífices de unidad” (Evangelii nuntiandi, 71). Como todos los constructores de unidad deben primero reconocer las dificultades. En los matrimonios mixtos estas dificultades nacen de las diferencias en la fe que profesan como miembros de las iglesias y comunidades eclesiales separadas unas de otras. Pero, como tuve ocasión de decir a esas parejas en Inglaterra hace tres años: “Vivís en vuestro matrimonio las esperanzas y dificultades del camino hacia la unidad cristiana. Manifestad esa espera en la oración común, en la unidad del amor. Invitad a vuestros corazones y a vuestros hogares al Espíritu Santo de amor. Él os ayudará a crecer en la confianza y en la comprensión” (Homilía en York, 31 de mayo de 1982; L’Osservatore Romano. Edición en Lengua Española, 6 de junio de 1982, pág. 17).
Debemos sin duda tener una honda preocupación pastoral por las especiales necesidades de esas familias. Como habéis dicho, las parejas unidas en un matrimonio mixto a menudo pierden el contacto con sus Iglesias. Es esta preocupación la que lleva a la Iglesia católica a requerir de la parte católica ciertas seguridades acerca de la disponibilidad de él o de ella para hacer, dentro de la unidad del matrimonio, todo cuanto sea posible para vivir su fe lealmente y transmitirla con fidelidad. La parte católica está llamada a ser leal hasta la tradición de la fe de él o de ella, a vivirla y transmitirla. Una tarea que es muy seria y de ninguna manera fácil. Quienes piensan contraer un matrimonio mixto deberían atender con cuidado a su carácter específico con todas las posibilidades y dificultades inherentes.
La preocupación pastoral fue el motivo de la revisión de la disciplina, promulgada por el Papa Pablo VI en Matrimonia mixta, el año 1970, y reiterada ahora en sus líneas fundamentales en el nuevo Código de Derecho Canónico. El Papa Pablo VI hablaba con realismo y candor evangélico de las dificultades inherentes a los matrimonios mixtos y de que una solución completa es sólo posible cuando la unidad cristiana sea restablecida. Hablaba también de la necesidad, para los Pastores católicos, de establecer relaciones de sincera apertura y confianza bien in formada con los ministros de otras comunidades religiosas con miras a brindar asistencia a esas parejas (cfr. n. 14). En esta labor, también las comunidades locales pueden participar, no sólo en el importante período de preparación, sino además en aquellos decisivos años primeros de vida matrimonial cuando los miembros de la pareja se descubren más plenamente uno al otro y crecen juntos en una fe viva que es capaz de expresar, no simplemente un mínimo aceptado por ambos, sino un real aprecio por todo aquello que cada uno puede valorar en las tradiciones y prácticas espirituales del otro. Ruego por estas parejas para que puedan dar una contribución valiosa a la obra de reconciliación. Ruego también por los Pastores, comunidades y asociaciones que procuran brindar la atención pastoral y el apoyo que ellas tienen derecho a esperar.
[DP (1985), 142]
1985 05 13 0005
5. Het eerste punt van uw toespraak betrof het huwelijk tussen Christenen van verschillende Kerken. Wanneer dit huwelijk wordt gesloten overeenkomstig de regels, dan is dit huwelijk volgens de katholieke leer een sakrament, een rouw beeld van de liefde van Christus voor zijn Bruid, de Kerk. Dit huwelijk is geheiligd en gezegend, het is een teken van de tegenwoordigheid van Christus in de Kerk en in de wereld. Deze gehuwden zijn geroepen “bouwers van de eenheid” te zijn (artifices unitatis)5. Zoals alle bouwers van eenheid moeten zij eerst de moelijkheden onder ogen zien. In een gemengd huwelijk komen deze moeilijkheden voort uit de geloofsverschillen die bestaan tussen leden van Kerken en geloofsgemeenschappen die van elkaar gescheiden zijn. In een toespraak drie jaar geleden, in Engeland, gericht tot partners in een gemengd huwelijk heb ik gezegd: “U draagt in uw huwelijk mee de hoop en de moeilijkheid van het streven naar eenheid. Spreekt deze hoop uit in gemeenschappelijk gebed, in de band van uw liefde. Vraagt de Heilige Geest van liefde te wonen in uw hart en in uw huis. Hij zal U helpen te groeien in vertrouwen en begrip voor elkaar” (6).
Wij moeten het als een ernstige pastorale opgave zien bijzondere zorg te hebben voor deze gezinnen. Terecht hebt U verklaard dat in zeer vele gevallen gemengd gehuwden de band met hun Kerken verliezen. Het is vooral om deze reden dat de Katholieke Kerk van de katholieke partner de verzekering vraagt dat hij of zij bereid is te doen wat mogelijk is binnen de eenheid van het huwelijk om het geloof loyaal te beleven en trouw door te geven. De katholieke partnet is geroepen loyaal te zijn egens zijn of haar geloofstraditie, deze te beleven en door te geven. Deze opgave is ernstig en geenszins gemakkelijk. Zij die een gemengd huwelijk onder ogen zien, zouden het eigen karakter van dit huwelijk met zijn specifieke mogelijkheden en moeilijkheden ernstig moeten overwegen.
Paus Paulus VI heeft vanuit pastorale bezorgdheid de kerkelijke regeling herzien in “Matrimonia Mixta”, 1970, waarvan de hoofdlijnen zijn opgenomen in het nieuwe Kerkelijk Recht. Op realistische wijze en met evangelische vrijmoedigheid sprak Paus Paulus over de moeilijkheden die eigen zijn aan gemengde huwelijken. Een volledige oplossing is pas mogelijk wanneer de eenheid tussen christenen is hersteld. Hij sprak ook over de noodzaak voor katholieke geestelijke leiders om in alle eerlijkheid en openheid, in begripvol vertrouwen relaties te scheppen met bedienaren van andere geloofsgemeenschappen om deze huwelijken bij te staan (7). Ook plaatselijke gemeenschappen kunnen hier een taak vinden, zowel bij de voorbereiding als in de belangrijke eerste jaren van het huwelijk, waarin de gehuwden elkaar dieper leren kennen en naar elkaar toegroeien. Hun levend geloof kan tot uitdrukking komen niet slechts in een bepaald minimum waarin zij overeenstemmen, maar ook in echte waardering voor de waarden en praktijken van elk overeenkomstig hun eigen geestelijke traditie. Ik verzeker U van mijn gebed dat deze huwelijken een waardevolle bijdrage mogen geven tot verzoening. Ik bid ook voor de herders, gemeenschappen en groepen dat zij de pastorale zorg en hulp mogen bieden die deze huwelijken terecht mogen verwachten.
[Insegnamenti GP II, 8/1, 1325-1326]
5. Cfr. PAULI VI, Evangelii nuntiandi, 71 [1975 12 08/71].
6. IOANNIS PAULI PP. II, Homilia ad Missam in urbe “York” habita, die 31 maii 1982: Insegnamenti di Giovanni Paolo II, v. 2 (1982), 2007 ss. [1982 05 31/1 s.].
7. Cfr. PAULI VI, Matrimonia mixta, 14.